Hoe objectief kun je zijn en wat is dat, objectief?
Je hoort wat je ziet en dat wat je weet, dit neem je (onbewust) mee in de beoordeling
Wat voorbeelden:
MONDEGREEN
Een mondegreen is het verschijnsel dat een verkeerd verstaan gedeelte van een tekst van bijvoorbeeld een liedje, automatisch door de hersenen wordt aangepast tot een voor het verstand kloppend geheel. De luisteraar hoort dan dus andere woorden dan er eigenlijk te horen zijn. Meestal gaat het vooral om absurdistische Nederlandstalige teksten in Engelstalige liedjes. In Nederland is een ‘mondegreen’ wel bekend onder de naam ‘Mama Appelsap’.
Er zijn veel filmpjes te vinden van uitvoerende artiesten waarbij je de ‘Mama appelsap’ tekst te zien krijgt. En, wat je ziet hoor je!
Wie eenmaal een goed Mama Appelsap te pakken heeft kan nooit meer normaal naar het bewuste liedje luisteren.
JONGENSKOOR-MEISJESKOOR
Er zijn testen gehouden waarbij, onzichtbaar voor een panel van deskundigen, in willekeurige afwisseling, jongens- en meisjeskoren optraden. Aan het panel werd gevraagd welk van de koren een jongenskoor en welk een meisjeskoor was. De goede score was ruim 50%.
De kans is groot dat wanneer je een filmpje of afbeelding van een jongenskoor ziet terwijl de hoorbare muziek wordt gezongen door een meisjeskoor je toch een jongenskoor hoort. Vergelijkbare effecten treden op bij andere ensembles, instrumenten of stemmen.
STRADIVARIUS VIOLEN
Het is niet het eerste experiment dat aantoont dat een Stradivarius vaak niet te onderscheiden is van een goede nieuwe viool, het is wel het meest zorgvuldige. Claudia Fritz en haar medewerkers van de Universiteit van Parijs liet 21 ervaren violisten zes violen spelen.
Het betrof twee Stradivariussen, één Guarneri en drie moderne. Ze speelden twee sessies van vijfenzeventig minuten, eerst in een kleine kamer en daarna in een auditorium met driehonderd zitplaatsen.
Na elke sessie werd de violisten gevraagd welke viool zij het eerst en welke zij het laatst mee naar huis zouden nemen om erop te spelen.
Slechts 8 van de 21 violisten gaven aan een oude viool de voorkeur. Een van de twee Stradivariussen kwam zelfs als de slechtste uit de bus.
De professionele violisten konden heel duidelijk de ene viool van de andere onderscheiden. De viool die verreweg het populairst was onder de topmuzikanten was ook nieuwe. En bij het raden of een viool oud of nieuw was, deden ze het niet beter dan wanneer ze gewoon gegokt hadden.
MILES DAVIS
De beroemde jazztrompettist Miles Davis gaf veel concerten. De bezoekers en recensenten van deze concerten waren meestal enthousiast over dat wat ze hadden gehoord. Dezelfde concerten zijn ook op de grammofoonplaat en CD gezet. De beoordelingen van deze opnamen waren lovend en werden als nóg beter beoordeeld dan de live concerten. Een belangrijke oorzaak was dat tijdens concerten Miles Davis meestal met de rug naar het publiek gekeerd stond waardoor, onbewust, een gevoel van gebrek aan communicatie ontstond. In de waardering en beoordeling van de live concerten heeft dit, onbewust, een rol meegespeeld.
Uit bovenstaande blijkt dat ook objectiviteit een betrekkelijk begrip is……………